Hamulce bębnowe – co warto o nich wiedzieć?

Hamulce bębnowe nie są już tak często montowane w samochodach jak kiedyś, zostały wyparte przez hamulce tarczowe. Wykorzystywane są jednak w mniejszych pojazdach, na ich tylnych osiach. Sprawdźmy, co warto wiedzieć o tym typie hamulców oraz jakie są ich zalety.

Jak zbudowane są hamulce bębnowe?

Budowa hamulca bębnowego nie jest skomplikowana. Jego główną część stanowi bęben hamulcowy. To duży ruchomy element przytwierdzony do piasty obracającego się koła. Jego zadaniem jest przyjmowanie siły i wytracanie prędkości. We wnętrzu bębna umieszczone są szczęki hamulcowe oraz rozpieracz. Jest to siłownik mechaniczny bądź hydrauliczny, połączony z przewodem z płynem hamulcowym, który wprawia w ruch szczęki. Całość osadzona jest natomiast na nieruchomej osi tarczy nośnej.

W układzie bębnowym znajdują się dwie szczęki hamulcowe – współbieżna i przeciwbieżna. Mają one okładziny cierne, które wytwarzają tarcie. W momencie, kiedy naciskamy na pedał hamulca, rozpieracz szczęk przybliża je do bębna, wywołując tarcie. W rezultacie koło zmniejsza obroty i następuje zatrzymanie pojazdu.

Simplex, Duplex, samowzmacniający. Co to za układy i czym się różnią?

Simplex, Duplex, samowzmacniający to trzy główne układy – rodzaje hamulców bębnowych. Rozróżnia się je na podstawie zamocowania szczęk i cylinderków hamulcowych.

• Simplex – jest to najprostszy układ, w którym dwa tłoczki rozpierające szczęki mieszczą się na jednym cylinderku. Tłoczki napierają na jeden koniec szczęk, z kolei ich druga część przymocowana jest na sworzniach. Co więcej, w tym układzie jedna ze szczęk jest współbieżna, natomiast druga przeciwbieżna. Prowadzi to do nierównego zużywania się okładzin ciernych. Układ ten cechuje się jednak niższą ceną oraz prostszą konstrukcją w porównaniu z pozostałymi. 
• Duplex – jest to układ, w którym występują dwa cylinderki hamulcowe z pojedynczymi tłoczkami, czyli każda szczęka ma przypisany jeden rozpieracz. W tym przypadku szczęki są współbieżne. Z tego powodu naciski jednostkowe są niemal identyczne, więc zużycie okładzin ciernych jest równomierne. Jest to duża zaleta tego rozwiązania. Wadą jest natomiast to, że układ ten jest bardziej skomplikowany od poprzedniego, a co za tym idzie, jego cena jest wyższa. Ponadto, mimo zbliżonego zużycia szczęk, nieproporcjonalnie ścierają się poszczególne miejsca na ich powierzchni. 
• Samowzmacniający – jest to najpopularniejszy oraz najskuteczniejszy układ hamulców bębnowych. W tym przypadku występuje jeden cylinderek hamulcowy oraz dwa tłoczki, które działają tak samo jak w układzie Simplex, jednak szczęki nie są umieszczone na sworzniach, tylko pływająco – połączone są łącznikiem. Dlatego kiedy zachodzi hamowanie, szczęka współbieżna odpycha przeciwbieżną. W konsekwencji, zarówno pierwsza, jak i druga działa z taką samą siłą na powierzchnię bębna – szczęki więc zużywają się równomiernie.

Hamulcowe bębnowe – wady i zalety

Hamulce bębnowe mają o wiele więcej wad niż zalet, dlatego obecnie są rzadko montowane w samochodach. Po pierwsze, układ ten charakteryzuje się słabym chłodzeniem, przekłada się to na ich mniejszą skuteczność podczas hamowania. Z tego powodu hamulce bębnowe stosowano wyłącznie w standardowych samochodach, w sportowych wersjach stanowiły zagrożenie. Obecnie wykorzystuje się je tylko w przypadku małych aut, na tylnej osi, ponieważ są tam mniej obciążone, mogą więc lepiej pozbywać się ciepła. Poza tym ich puszkowa budowa nie pozwala skutecznie pozbywać się zanieczyszczeń, takich jak piasek i błoto. W tylnych kołach są mniej narażone na zabrudzenia.

Po drugie, układ bębnowy jest ciężki. Dzisiaj producenci samochodów walczą o jak najlżejsze pojazdy, dlatego takie rozwiązanie nie jest optymalne. Co więcej, nierównomiernie rozłożone naciski na częściach ciernych sprawiają, że siła hamowania w hamulcach bębnowych jest niższa.

Zalety hamulców bębnowych

Chociaż hamulcowe bębnowe były systematycznie wypierane przez tarczowe, producenci samochodów postanowili wykorzystać je w niektórych nowoczesnych modelach aut. Jest to spowodowane tym, że układ bębnowy jest tani w produkcji. Ponadto, w porównaniu z hamulcami tarczowymi, jest także trwalszy. Szacuje się, że jego wytrzymałość sięga 100 tys. km.

Hamulce bębnowe a tarczowe

Warto wspomnieć, jaka jest różnica pomiędzy hamulcami bębnowymi a tarczowymi. Wielokrotnie zostało wspomniane, że hamulce tarczowe są skuteczniejszym rozwiązaniem, czy to prawda? Układ tarczowy jest o wiele lżejszy, ma także dużo lepsze parametry eksploatacyjne. Ponadto, znakomicie odprowadza ciepło i jest łatwiejszy w naprawie. Choć hamulce bębnowe są trwalsze i lepiej sprawdzają się w roli hamulców awaryjnych, tarczowe są lepszym rozwiązaniem, jeśli chodzi o wymagającą jazdę.

Hamulce bębnowe – usterki i naprawa

Hamulce bębnowe nie sprawdzają się podczas intensywnej jazdy. Z racji tego, że nieskutecznie odprowadzają ciepło, szybko dochodzi do usterek. Ponadto, są nie są odporne na czynniki zewnętrzne, takie jak deszcz, śnieg, sól drogowa, błoto i kamienie. Układ bębnowy nie radzi sobie z ich usuwaniem, dlatego ich wewnętrzna konstrukcja ulega powolnemu zniszczeniu. Objawy uszkodzeń, to przede wszystkim niska skuteczność hamowania oraz mocno odczuwalne wibracje podczas wciskania pedału hamulca.

Jeśli chodzi o naprawę hamulców bębnowych, czasami wystarczy regulacja części układu – szczęk, rozpieraczy i sprężyn. Można wykonać ten zabieg samodzielnie, jednak jeśli nie mamy zbyt dużego doświadczenia, lepiej udać się do profesjonalnego warsztatu.